ક્યારે છે અશ્વિન અમાવસ્યા? જાણો તેનું મહત્ત્વ, તિથિ અને કેવી રીતે આપવી પિતૃઓને વિદાય?

અશ્વિન અમાવસ્યા 14 ઓક્ટોબર, શનિવારે છે. અશ્વિન મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની અમાવસ્યા તિથિને અશ્વિન અમાવસ્યા, પિતૃ વિસર્જનની અમાવસ્યા, મહાલય અમાવસ્યા અને સર્વપિત્રી અમાવસ્યા પણ કહેવાય છે. શનિવારે આવતી આ તિથિને કારણે આ તિથિને શનિચરી અમાવસ્યા પણ કહેવામાં આવશે. આ તિથિએ શ્રાદ્ધપક્ષ સમાપ્ત થાય છે અને પિતૃગૃહમાંથી આવેલા પૂર્વજો પોતાના લોકમાં પાછા ફરે છે. આ દિવસે વિસરાયેલા પિતૃઓનું શ્રાદ્ધ કરવામાં આવે છે. શારદીય નવરાત્રિ અશ્વિન અમાવસ્યાના બીજા દિવસથી શરૂ થાય છે અને આગામી નવ દિવસ સુધી દેવી દુર્ગાની પૂજા કરવામાં આવે છે. આવો જાણીએ અશ્વિન અમાવસ્યાનું મહત્ત્વ, શુભ યોગ અને તિથિ વિશે…

વર્ષનું બીજું સૂર્યગ્રહણ અશ્વિન અમાવસ્યાના રોજ

છેલ્લા શ્રાદ્ધની તિથિ અશ્વિન અમાવસ્યાના દિવસે છે. આ દિવસે બ્રાહ્મણ ભોજન અને પિતૃઓના નામે કરેલું દાનથી પિતૃદોષનો આશીર્વાદ મળે છે અને પિતૃદોષથી પણ મુક્તિ મળે છે. આ દિવસે, શ્રાદ્ધ એવા પૂર્વજો માટે કરવામાં આવે છે, જેમની તારીખો ભૂલાઈ ગઈ હોય અથવા જેમનું શ્રાદ્ધ સમગ્ર પિતૃ પક્ષ દરમિયાન ચૂકી ગયું હોય. ઉપરાંત વર્ષનું બીજું સૂર્યગ્રહણ પણ આ શુભ દિવસે થવાનું છે. અશ્વિન અમાવસ્યાના દિવસે તમામ પિતૃઓનું શ્રાદ્ધ કરી શકાય છે, તેથી આ તિથિને સર્વપિત્રી અમાવસ્યા કહેવામાં આવે છે.

અશ્વિન અમાવસ્યાનું મહત્ત્વ

પિતૃપક્ષમાં આ અમાવસ્યા તિથિના આગમન સાથે અશ્વિન અમાવસ્યાનું મહત્ત્વ અનેકગણું વધી જાય છે. આ દિવસે પિતૃઓની આત્માની શાંતિ માટે પવિત્ર નદીઓમાં સ્નાન, દાન, શ્રાદ્ધ, તર્પણ વગેરે કરીને પિતૃઓ તેમના પરિવારના સભ્યોને આશીર્વાદ આપે છે અને પિતૃઓના ઋણમાંથી પણ મુક્તિ મળે છે. અશ્વિન અમાવસ્યા શનિવારે છે, તેથી તેને શનિચરી અમાવસ્યા પણ કહેવામાં આવે છે. આ દિવસે પિતૃઓનું શ્રાદ્ધ અને તર્પણ કર્યા બાદ શનિદેવની પૂજા કરવાથી શનિદેવના આશીર્વાદ મળે છે અને શનિદેવની મહાદશાના અશુભ પ્રભાવો ઓછા થાય છે. આ તિથિના બીજા દિવસથી શારદીય નવરાત્રિ શરૂ થાય છે, જેમાં માતા દુર્ગાની નવ શક્તિઓની પૂજા કરવામાં આવે છે.

અશ્વિન અમાવસ્યા ક્યારે છે

અમાવસ્યા તિથિ શરૂ થાય છે – 13મી ઓક્ટોબર, રાત્રે 9.51 વાગ્યાથી
અમાવસ્યા તિથિ સમાપ્ત – 14મી ઓક્ટોબર, રાત્રે 11.25 વાગ્યા સુધી
ઉદયા તિથિને ધ્યાનમાં લેતા, અશ્વિન અમાવસ્યાની તારીખ 14 ઓક્ટોબર, શનિવારના રોજ માન્ય રહેશે.

આ રીતે અશ્વિન અમાવસ્યા પર પિતૃઓને વિદાય આપવી

અશ્વિન અમાવસ્યાના દિવસે પવિત્ર નદીઓમાં સ્નાન કરવાનું વિશેષ મહત્ત્વ છે. સ્નાન કર્યા પછી સૂર્યદેવને જળ અર્પિત કરો. આ દિવસે સાંજે દીવો પ્રગટાવો અને મુખ્ય દ્વાર પર પુરી, શાકભાજી અને અન્ય મીઠાઈઓ રાખો. આ એટલા માટે કરવામાં આવે છે જેથી પૂર્વજો ભૂખ્યા ન રહે અને દીવો પ્રકાશ તેમને જવાનો રસ્તો બતાવે. જો તમે સમગ્ર પિતૃ પક્ષ દરમિયાન તમારા પૂર્વજોનું શ્રાદ્ધ ન કર્યું હોય અથવા તિથિ યાદ ન હોય તો તમે આ દિવસે શ્રાદ્ધ અને તર્પણ કરી શકો છો. આ ઉપરાંત ભુલાઈ ગયેલા પૂર્વજોના નામ પર પણ શ્રાદ્ધ કરી શકાય છે.