ચંદ્રની સપાટી પર ઉતરવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે શ્રીહરિકોટા પ્રક્ષેપણ કેન્દ્રથી ઉડાન ભર્યા બાદ, ચંદ્રયાન-3 હવે ધીમે ધીમે તેના અંતિમ સ્ટોપ તરફ આગળ વધી રહ્યું છે. વિક્રમ લેન્ડરનું પ્રથમ ડિબૂસ્ટિંગ આજે લગભગ 4 વાગ્યે થશે એટલે કે તેને ચંદ્રની સપાટીની વધુ નજીક લાવવામાં આવશે. આજના ડિબૂસ્ટિંગ દરમિયાન, પ્રથમ વખત, લેન્ડરના એન્જિનનું પણ પરીક્ષણ કરવામાં આવશે, જે 14 જુલાઈથી અત્યાર સુધી બંધ હતા.
ચંદ્રની વધુ નજીક આવશે લેન્ડર
લેન્ડરને ચંદ્રની સપાટીની નજીક લાવવા માટે, લેન્ડરમાં લગાવેલ એન્જિનને થોડી સેકન્ડો માટે એવી રીતે ફાયર કરવામાં આવશે કે લેન્ડર દિશા બદલીને ચંદ્રની સપાટી તરફ સહેજ નમશે. આ રીતે લેન્ડરની ભ્રમણકક્ષા બદલાઈ જશે અને તે ચંદ્રની સપાટીની વધુ નજીક પહોંચી જશે. આવી જ એક ડીબૂસ્ટિંગ 20 ઓગસ્ટના રોજ પણ થશે, ત્યારબાદ વિક્રમ લેન્ડર ચંદ્રની 30KM x 100KMની ભ્રમણકક્ષા સુધી પહોંચી જશે. એટલે કે, ચંદ્રની પરિક્રમા કરતી વખતે, ચંદ્રની સપાટીથી લેન્ડરનું મહત્તમ અંતર 100 KM અને લઘુત્તમ અંતર 30 KM હશે.
23 ઓગસ્ટે થશે સોફ્ટ લેન્ડિંગ
30 KMનું લઘુત્તમ અંતર હાંસલ કર્યા પછી 23 ઓગસ્ટના રોજ પ્રસ્તાવિત સોફ્ટ લેન્ડિંગની પ્રક્રિયા શરૂ થઈ જશે. આ માટે ચંદ્રયાન 2 મિશનનું ઓર્બિટર, જે પહેલેથી જ ચંદ્રની પરિક્રમા કરી રહ્યું છે, તે ઓર્બિટર દ્વારા કરવામાં આવેલા મૂન મેપિંગની તસવીરોને લેન્ડરના કમ્પ્યુટર્સમાં ફીડ કરવામાં આવશે, જેથી વિક્રમ લેન્ડરને ચંદ્ર વિશેની તમામ માહિતી તેમજ સોફ્ટ લેન્ડિંગની તમામ જાણકારી મળી જાય. લેન્ડિંગ સમયે, ચંદ્રના વાતાવરણ, તેના રેડિયેશન અને અન્ય નિર્ણાયક પાસાઓનો અભ્યાસ કરવામાં આવશે જેથી વિક્રમ લેન્ડરને 23 ઓગસ્ટે સોફ્ટ લેન્ડિંગ પહેલા તે તમામ મહત્ત્વપૂર્ણ ડેટા મળી જાય અને લેન્ડર વિક્રમ પોતે ઓન બોર્ડિંગ સિસ્ટમની મદદથી સરળતાથી સોફ્ટ લેન્ડિંગ કરી શકે.
આ વખતે અગાઉની ભૂલને અવકાશ નથી
ચંદ્રયાન મિશન-2 દરમિયાન, સોફ્ટ લેન્ડિંગ પહેલા એટલે કે સપાટીથી માત્ર 2.1 KM દૂર, વાહનનો ગ્રાઉન્ડ સ્ટેશન સાથેનો સંપર્ક તૂટી ગયો અને વાહન ક્રેશ લેન્ડ થયું. આ વખતે લેન્ડરની આખી સોફ્ટવેર ટેક્નોલોજી બદલવામાં આવી છે જેથી આ ભૂલ ન થાય. લેન્ડરના પાયા એટલા મજબૂત બનાવવામાં આવ્યા છે કે જો તેને મોટા ખાડામાં ઉતરવું પડે તો પણ તે મજબુત રીતે ઉતરી શકે છે.
તેમજ આ વખતે લેન્ડરની બહાર એક ખાસ કેમેરા લગાવવામાં આવ્યો છે જે લેન્ડરની ત્રીજી આંખ તરીકે કામ કરશે. આને લેસર ડોપ્લર વેલોસિમીટર કહેવામાં આવે છે, આ કેમેરામાંથી નીકળતા લેસર કિરણો ચંદ્રની સપાટી સાથે સતત અથડાશે, જેથી કંટ્રોલ રૂમમાં બેઠેલા વૈજ્ઞાનિકોને લેન્ડરની વેગ વિશે ખબર પડશે અને તેને સમયસર નિયંત્રિત કરી શકાશે.
ચંદ્રયાન મિશન 2 માં આ ઉપકરણ ઇન્સ્ટોલ કરવામાં આવ્યું ન હતું, જેના કારણે જ્યારે વાહનનો વેગ સપાટી પર પહોંચવા પર નિર્ધારિત ધોરણો કરતા ઓછો હતો, ત્યારે ઓન-બોર્ડ સિસ્ટમએ વાહનની વેગ આપોઆપ વધારી દીધી હતી, જેના કારણે તે ક્રેશ લેન્ડ થઈ ગયું હતું. આ વખતે કોઈ પણ પ્રકારની ભૂલ માટે કોઈ અવકાશ છોડવામાં આવ્યો નથી.
