સુપ્રીમ કોર્ટમાં 3 નવા ક્રિમિનલ કાયદાઓ અંગે સુનાવણી છે. જસ્ટિસ બેલા એમ ત્રિવેદી અને જસ્ટિસ પંકજ મિથલ સુપ્રીમ કોર્ટની વેકેશન બેન્ચમાં કેસની સુનાવણી કરી શકે છે. સરકારે જણાવ્યું છે કે ભારતીય દંડ સંહિતામાં સુધારા પછી આ ત્રણ કાયદા બનાવવામાં આવ્યા છે.
એડવોકેટ વિશાલ તિવારીએ ત્રણેય કાયદાઓને લઈને અરજી દાખલ કરી છે. જેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે આ ત્રણેય બિલ સંસદમાં ચર્ચા વિના પસાર કરવામાં આવ્યા હતા. તેમજ તે સમયે વિપક્ષના મોટાભાગના સાંસદોને સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા હતા. લોકસભાએ 21 ડિસેમ્બર 2023ના રોજ ત્રણ બિલ ભારતીય ન્યાય (સેકન્ડ) કોડ, ઈન્ડિયન સિવિલ ડિફેન્સ (સેકન્ડ) કોડ અને ઈન્ડિયન એવિડન્સ (સેકન્ડ) કોડ બિલ પસાર કર્યા હતા. આ બિલો પર રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ 25 ડિસેમ્બરે હસ્તાક્ષર કર્યા હતા.
1 જુલાઈ, 2024થી ત્રણ નવા ક્રિમિનલ કાયદા અમલમાં આવશે. સરકારે 24 ફેબ્રુઆરી 2024ના રોજ આને લગતું નોટિફિકેશન બહાર પાડ્યું હતું. એટલે કે, ભારતીય દંડ સંહિતા (IPC)ની જગ્યાએ ભારતીય ન્યાય સંહિતા લાગુ કરવામાં આવશે, ક્રિમિનલ પ્રોસિજર કોડ (CrPC)ની જગ્યાએ ભારતીય નાગરિક સંરક્ષણ સંહિતા લાગુ કરવામાં આવશે અને એવિડેન્સ એક્ટના બદલે ભારતીય પુરાવા અધિનિયમ લાગુ કરવામાં આવશે.
નવા કાયદાના અમલ પછી, તે કલમોમાં ફેરફાર થશે જે ગુનાની ઓળખ બની ગયા હતા. ઉદાહરણ તરીકે, IPCની કલમ 302, જે હત્યા માટે લાગુ કરવામાં આવે છે, તેને હવે કલમ 101 કહેવામાં આવશે. કલમ 420, જે છેતરપિંડી માટે લાગુ કરવામાં આવી હતી, તે હવે કલમ 316 હશે. હત્યાના પ્રયાસ માટે લાગુ કરાયેલી કલમ 307 હવે કલમ 109 કહેવાશે. તેમજ, બળાત્કાર માટે લાગુ કરાયેલી કલમ 376 હવે કલમ 63 હશે.
જો કે, હિટ એન્ડ રન કેસ સંબંધિત જોગવાઈ તાત્કાલિક અમલમાં આવશે નહીં. કેન્દ્રીય ગૃહ સચિવ અજય ભલ્લાએ જાન્યુઆરીમાં કહ્યું હતું કે ભારતીય ન્યાયિક સંહિતાની કલમ 106 (2) લાગુ કરવાનો નિર્ણય ઓલ ઈન્ડિયા મોટર ટ્રાન્સપોર્ટ કોંગ્રેસ (AIMTC) સાથે ચર્ચા કર્યા પછી જ લેવામાં આવશે.
