ભારત આવતા વિદેશી નાગરિકોની અવરજવરને સુવ્યવસ્થિત કરવા માટે કેન્દ્ર સરકારે મંગળવારે લોકસભામાં ઇમિગ્રેશન અને વિદેશી વિધેયક બિલ-2025 રજૂ કર્યું. બિલ મુજબ, જો કોઈ ગેરકાયદેસર રીતે કોઈ વિદેશીને દેશમાં લાવે છે, રહેઠાણ આપે છે અથવા સ્થાયી કરે છે, તો તેને 3 વર્ષની જેલ અથવા 2 થી 5 લાખ રૂપિયાનો દંડ અથવા બંને સજા થઈ શકે છે.કોઈપણ વિદેશી માટે ભારતમાં પ્રવેશવા માટે ‘માન્ય પાસપોર્ટ અને વિઝા’ હોવું ફરજિયાત રહેશે. લોકસભામાં વિપક્ષે આ બિલનો વિરોધ કર્યો.
પ્રસ્તાવિત કાયદા હેઠળ, વિદેશી નાગરિકોને વિવિધ કાયદાઓ હેઠળ સજા થઈ શકે છે: પાસપોર્ટ એક્ટ, 1920 વિદેશીઓની નોંધણી અધિનિયમ, 1939 વિદેશીઓ અધિનિયમ, 1946 ઇમિગ્રેશન એક્ટ, 2000
સરકાર વિદેશીઓને ભારત આવતા રોકી શકે જો કોઈ શૈક્ષણિક કે તબીબી સંસ્થા, હોસ્પિટલ કે ખાનગી રહેઠાણના માલિક કોઈ વિદેશી નાગરિકને રાખે છે, તો તેમણે પહેલા સરકારને તેની જાણ કરવી પડશે. જો કોઈ વિદેશી વ્યક્તિ કોઈપણ સંસ્થામાં પ્રવેશ લે છે, તો તેણે તેની વિગતો એક ફોર્મેટમાં ભરીને નોંધણી અધિકારીને સુપરત કરવાની રહેશે. આ કાયદાનો હેતુ રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવાનો છે. આ ઉપરાંત, ભારતમાં મુસાફરી અને રોકાણ સંબંધિત નિયમોને વધુ કડક બનાવવાની જરૂર છે. આ અંતર્ગત, જો સરકારને કોઈ વિદેશી નાગરિકથી ખતરો લાગે છે, તો સરકાર તે વિદેશી નાગરિકને ભારત આવતા અટકાવી શકે છે.
લોકસભામાં બિલ રજૂ કરતી વખતે, કેન્દ્રીય ગૃહ રાજ્યમંત્રી નિત્યાનંદ રાયે કહ્યું, દેશની પ્રગતિ, સાર્વભૌમત્વ અને શાંતિ સરકારની જવાબદારી છે. અમે આ બિલ કોઈને રોકવા માટે નથી લાવી રહ્યા, વધુને વધુ લોકોએ અહીં આવવું જોઈએ, પરંતુ તેમણે આપણા દેશના કાયદાઓનું પાલન કરવું જોઈએ. આ સાથે તેમણે કહ્યું કે જો કોઈ વ્યક્તિ પરમિટ વિના ભારતમાં પ્રવેશ કરે છે, લાંબા સમય સુધી ગેરકાયદેસર રીતે રહે છે અથવા નકલી દસ્તાવેજોનો ઉપયોગ કરે છે, તો તેને કડક સજા થશે. ભારત આવતા બધા વિદેશીઓએ આગમન સમયે નોંધણી કરાવવી પડશે. આ ઉપરાંત નામ બદલવા, એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ જવા અને સંરક્ષિત વિસ્તારોની મુલાકાત લેવા પર પણ પ્રતિબંધો લાદવામાં આવશે.
વિપક્ષી પક્ષોએ ઇમિગ્રેશન અને ફોરેનર્સ બિલ 2025નો વિરોધ કર્યો. તૃણમૂલ સાંસદ સૌગત રોયે કહ્યું કે, આ બિલ બહારથી આવતી પ્રતિભાના પ્રવાહને દબાવી શકે છે. કોંગ્રેસના સાંસદ મનીષ તિવારીએ તેને ગેરબંધારણીય ગણાવ્યું. તેમનું કહેવું છે કે આ કાયદાનો ઉપયોગ સરકારની વિચારધારા સાથે અસંમત લોકોને ભારતમાં પ્રવેશતા અટકાવવા માટે થઈ શકે છે.
આ કાયદા મુજબ, વિદેશી નાગરિકોએ ભારતમાં પ્રવેશ અને રોકાણ સંબંધિત નિયમોનું પાલન કરવું પડશે. જો કોઈ નિયમો તોડે છે, તો તેને કડક સજા થઈ શકે છે. યોગ્ય પાસપોર્ટ અને દસ્તાવેજો વિના ભારતમાં પ્રવેશ કરવા પર 5 વર્ષ સુધીની જેલ અને 5 લાખ રૂપિયા સુધીનો દંડ થઈ શકે છે. નકલી પાસપોર્ટ અથવા વિઝાનો ઉપયોગ કરવા બદલ 7 વર્ષ સુધીની જેલ અને 1 થી 10 લાખ રૂપિયાનો દંડ થઈ શકે છે. વિઝા સમાપ્ત થયા પછી રોકાવવા અથવા પ્રતિબંધિત વિસ્તારોમાં જવા પર 3 વર્ષની જેલ અને 3 લાખ રૂપિયા સુધીનો દંડ થઈ શકે છે. ભારત ભૌતિક અને ઈ-વિઝા બંને જારી કરે છે. જાપાન, દક્ષિણ કોરિયા અને યુએઈના નાગરિકોને વિઝા-ઓન-અરાઈવલ સુવિધા મળે છે. કેન્દ્રીય ગૃહ મંત્રાલય અનુસાર, 1 એપ્રિલ, 2023 થી 31 માર્ચ, 2024ની વચ્ચે, 98.40 લાખથી વધુ વિદેશી પ્રવાસીઓએ ભારતની મુલાકાત લીધી હતી.
