વર્ષ 2019 માં, ભારત સરકારે ઇ-સિગારેટના વેચાણ, ઉત્પાદન અને ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ લગાવી દીધો હતો. આમ છતાં ઈ-સિગારેટનું વેચાણ અને પ્રચાર કરવામાં આવી રહ્યો છે. કેન્દ્રીય સ્વાસ્થ્ય મંત્રાલય દ્વારા આવું કરતી 15 વેબસાઈટને નોટિસ જારી કરવામાં આવી છે. આ ઉપરાંત સોશિયલ મીડિયા પર પણ નજર રાખવામાં આવી રહી છે અને કાયદાનો ભંગ કરનાર સામે ટૂંક સમયમાં નોટિસ આપવામાં આવશે. નોટિસનો જવાબ ન આપનારા અને નિયમોનું સતત ઉલ્લંઘન કરનારાઓ સામે પણ કાયદેસરની કાર્યવાહી કરવામાં આવશે.
આરોગ્ય મંત્રાલયે ઈ-સિગારેટના વેચાણ માટે 15 વેબસાઈટને નોટિસ મોકલી છે, અને તેમને આવા ઉત્પાદનોનું વેચાણ અને જાહેરાત કરવાનું બંધ કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે. સત્તાવાર સૂત્રોએ જણાવ્યું કે છ વધુ વેબસાઇટ્સ પણ દેખરેખ હેઠળ છે. તેમણે કહ્યું કે સ્વાસ્થ્ય મંત્રાલય સોશિયલ મીડિયા પર ઈ-સિગારેટના વેચાણ અને જાહેરાત પર પણ નજીકથી નજર રાખી રહ્યું છે અને તેમને નોટિસ પણ આપવામાં આવી શકે છે. માહિતી અનુસાર, જો તેઓ આનો જવાબ નહીં આપે અને કાયદાનું પાલન નહીં કરે તો સ્વાસ્થ્ય મંત્રાલય ઈલેક્ટ્રોનિક્સ અને ઈન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી મંત્રાલયને આ અંગે કાર્યવાહી માટે પત્ર લખશે. જે મુજબ આ વેબસાઈટ્સ સામે કાયદેસરની કાર્યવાહી પણ કરવામાં આવશે.
2019માં કાયદો બનાવીને પ્રતિબંધ લાદવામાં આવ્યો હતો
વર્ષ 2019 માં, ઇલેક્ટ્રોનિક સિગારેટ પ્રતિબંધ (ઉત્પાદન, ઉત્પાદન, નિકાસ, આયાત, વેચાણ, વિતરણ, સંગ્રહ અને જાહેરાત) અધિનિયમ લાગુ કરવામાં આવ્યો હતો. આ અંતર્ગત ઈ-સિગારેટના ઉત્પાદન, વેચાણ અને ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ છે. આ સંદર્ભમાં, આરોગ્ય મંત્રાલયે વેબસાઇટ્સને મોકલેલી નોટિસમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, ‘અમને જાણવા મળ્યું છે કે ઇ-સિગારેટના ગેરકાયદેસર વેચાણ અને ઓનલાઇન જાહેરાત સંબંધિત માહિતી તમારા પ્લેટફોર્મ પર પ્રદર્શિત, પ્રકાશિત, પ્રસારણ અને શેર કરવામાં આવી રહી છે, ઇલેક્ટ્રોનિક સિગારેટ પ્રતિબંધ એક્ટની કલમ 4 હેઠળ ગેરકાયદેસર છે.’
ઉપરાંત, આ નોટિસ જણાવે છે કે ઇન્ફર્મેશન ટેક્નોલોજી એક્ટ 2000ની કલમ 79 (3) (b) અને 15 નવેમ્બર 2021ના સરકારી નોટિફિકેશન હેઠળ, તમને નિર્દેશ આપવામાં આવે છે કે આના સુધીની પહોંચને ખતમ કરીને અને પુરાવાને કોઈ પણ પ્રકારના નુકસાન પહોંચાડ્યા વિના ચિહ્નિત માહિતીને દૂર કરો.
ઈ-સિગારેટ શું છે?
આ એક પ્રકારની ઈલેક્ટ્રોનિક સિગારેટ છે જે સામાન્ય સિગારેટની જેમ ધૂમ્રપાન કર્યા પછી ફેંકવામાં આવતી નથી. તે એક ઉપકરણ છે જેની મદદથી નિકોટિન શરીરમાં પહોંચાડવામાં આવે છે. તે સિગારેટ જેવું દેખાય છે અને તેમાં ઘણા ફ્લેવર્સ આવે છે. ઘણી ઈ-સિગારેટમાં એલઈડી બલ્બ લગાવવામાં આવે છે જેથી જ્યારે ફૂંકાય ત્યારે તમાકુ સળગાવવા જેવું લાગે. ઈ-સિગારેટ અને સામાન્ય સિગારેટ વચ્ચેનો તફાવત એ છે કે તેમાં તમાકુનો ઉપયોગ થતો નથી. આમાં માત્ર નિકોટિન લિક્વિડનો સીધો ઉપયોગ થાય છે. તેને ફૂંકવા પર, નિકોટિન ગરમ થાય છે અને વરાળ બની જાય છે, આવી રીતે લોકો ધુમાડાને બદલે નિકોટિન વરાળ ખેંચે છે.
