નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણે દેશનું બજેટ રજૂ કર્યું. આ બજેટમાં સરકારે ઘણા ક્ષેત્રો પર ભાર મૂક્યો છે. ઘણી વસ્તુઓ સસ્તી થઈ છે તો કેટલીક વસ્તુઓ મોંઘી થઈ ગઈ છે. બિહાર આ સામાન્ય બજેટની આતુરતાથી રાહ જોઈ રહ્યું હતું અને સરકારે તેની જાહેરાત કરી હતી.
આ વખતે નાણામંત્રીએ બજેટમાં યુવા અને રોજગાર પર વિશેષ ભાર મૂક્યો છે. જેમાં શિક્ષણ માટે 1.48 લાખ કરોડ રૂપિયાનું બજેટ રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું, જે અગાઉના બજેટ કરતાં 32% વધુ છે. બજેટ ભાષણમાં નાણામંત્રીએ નોકરીઓ અને કૌશલ્ય પ્રશિક્ષણ સંબંધિત 5 યોજનાઓની જાહેરાત કરી છે. સામાન્ય માણસ માટે બજેટને સમજવું થોડું મુશ્કેલ છે. 51 મુદ્દાઓમાં સમગ્ર બજેટનો સાર સમજાવી રહ્યા છીએ.
સરકારે રોકાણ, રોજગાર અને સામાજિક સુરક્ષાને પ્રોત્સાહન આપવા પર ભાર મૂક્યો છે. ભારતીય સ્ટાર્ટ-અપ ઇકો-સિસ્ટમને મજબૂત કરવા માટે તમામ કેટેગરીના રોકાણકારો માટે એન્જલ ટેક્સ નાબૂદ કરવામાં આવશે.વિદેશી કંપનીઓ પર કોર્પોરેટ ટેક્સનો દર 40% થી ઘટાડીને 35% કરવામાં આવશે. દેશમાં સ્થાનિક ક્રૂઝનું સંચાલન કરતી વિદેશી શિપિંગ કંપનીઓ માટે સરળ ટેક્સ શાસન. આવકવેરા અધિનિયમ, 1961ને સંક્ષિપ્ત અને વાંચવામાં સરળ બનાવવામાં આવશે. આકારણી વર્ષના અંતથી 3 વર્ષ પછી પુનઃમૂલ્યાંકન ત્યારે જ શરૂ થાય છે જો શેષ આવક ₹50 લાખ કે તેથી વધુ હોય, આકારણી વર્ષના અંતથી મહત્તમ 5 વર્ષના સમયગાળા સુધી. નવી કર વ્યવસ્થામાં, પ્રમાણભૂત કપાત 50,000 રૂપિયાથી વધારીને 75,000 રૂપિયા કરવામાં આવી હતી. પેન્શનરો માટે ફેમિલી પેન્શન પરની કપાત 15,000 રૂપિયાથી વધારીને 25,000 રૂપિયા કરવામાં આવી છે.
નવી ટેક્સ વ્યવસ્થા હેઠળ ટેક્સ સ્લેબમાં ફેરફાર – રૂ. 3-7 લાખની આવક માટે 5 ટકા, રૂ. 7-10 લાખ માટે 10 ટકા, રૂ. 10-12 લાખ માટે 15 ટકા. નવી ટેક્સ સિસ્ટમ હેઠળ, પગારદાર કર્મચારીઓ આવકવેરામાં 17,500 રૂપિયા સુધીની બચત કરી શકશે. કેન્સરની ત્રણ દવાઓ – ટ્રેસ્ટુઝુમાબ ડેરક્સટેકન, ઓસિમેર્ટિનિબ અને દુર્વાલુમાબને કસ્ટમ ડ્યુટીમાંથી સંપૂર્ણપણે મુક્તિ આપવામાં આવી હતી. 25 ક્રિટિકલ મિનરલ્સને કસ્ટમ ડ્યૂટીમાંથી મુક્તિ આપવામાં આવશે અને તેમાંથી બે પર BCD ઘટાડવામાં આવશે.
મોબાઈલ ફોન, મોબાઈલ સર્કિટ બોર્ડ એસેમ્બલી અને મોબાઈલ ચાર્જર પરની કસ્ટમ ડ્યુટી ઘટાડીને 15 ટકા કરી દેવામાં આવી છે. સોના અને ચાંદી પરની કસ્ટમ ડ્યુટી ઘટાડીને છ ટકા અને પ્લેટિનમ પર 6.4 ટકા કરવામાં આવી છે.સ્ટાર્ટઅપ્સને પ્રોત્સાહન આપવા માટે, રોકાણકારોની તમામ શ્રેણીઓ માટે એન્જલ ટેક્સ નાબૂદ કરવામાં આવ્યો હતો. વિદેશી કંપનીઓ પર કોર્પોરેટ ટેક્સ રેટ 40 થી ઘટાડીને 35 ટકા કરવાનો પ્રસ્તાવ. શેરની પુનઃખરીદી પર થતી આવક પર ટેક્સ લાગશે. લિસ્ટેડ શેર્સમાંથી રૂ. 1.25 લાખ સુધીના લાંબા ગાળાના મૂડી લાભને કર મુક્તિ આપવામાં આવી હતી. અપીલમાં પડતર આવકવેરાના વિવાદોને ઉકેલવા માટે ‘વિવાદ સે વિશ્વાસ’ યોજના, 2024 રજૂ કરવામાં આવશે. ઈ-કોમર્સ કંપનીઓ પર ટીડીએસ રેટ 1 થી ઘટાડીને 0.1 ટકા કરવામાં આવ્યો છે. રિટર્ન ભરવાની નિયત તારીખ સુધી ટીડીએસની ચુકવણીમાં વિલંબને અપરાધિક કરવામાં આવ્યો છે.
સરકાર આવકવેરા કાયદા, 1961ની વ્યાપક સમીક્ષા છ મહિનામાં પૂર્ણ કરશે.GSTને સરળ અને તર્કસંગત બનાવવામાં આવશે જેથી કરીને તેને અન્ય ક્ષેત્રોમાં વિસ્તારી શકાય. બજેટમાં રોજગાર, કૌશલ્ય વિકાસ, MSME, મધ્યમ વર્ગ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું છે. કૃષિ અને સંલગ્ન ક્ષેત્રો માટે 1.52 લાખ કરોડની ફાળવણી. ગ્રામીણ અને શહેરી બંને વિસ્તારોમાં જમીન વહીવટ, શહેરી આયોજન, ઉપયોગ અને મકાન બાયલોમાં સુધારા. ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં તમામ જમીનોને અનન્ય જમીન પાર્સલ ઓળખ નંબરો સોંપવામાં આવશે, ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં જમીનની નોંધણી સ્થાપિત કરવામાં આવશે.
શિક્ષણ માટે 1.48 લાખ કરોડ રૂપિયાનું બજેટ રજૂ કર્યું.નાણાકીય વર્ષ 2024-25 માટે મૂડી ખર્ચ 11.11 લાખ કરોડ રૂપિયા નક્કી કરવામાં આવ્યો છે. બિહારમાં અમુક સિંચાઈ અને પૂર નિવારણ યોજનાઓ માટે રૂ. 11,500 કરોડની નાણાકીય સહાય.કેટલાક બ્રૂડસ્ટોક, પોલીચેટ વોર્મ્સ, ઝીંગા અને માછલીના ખોરાક પર BCD ઘટાડીને 5% કરવામાં આવશે. અર્થતંત્રના ડિજિટલાઇઝેશનને વેગ આપવા માટે ટેકનોલોજી. જન વિશ્વાસ બિલ 2.0 વ્યવસાય કરવાની સરળતામાં સુધારો કરવા માટે. રાજ્યોને બિઝનેસ રિફોર્મ એક્શન પ્લાન અને ડિજિટલાઇઝેશન લાગુ કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવશે.
ક્લાઈમેટ એક્શન માટે મૂડીની ઉપલબ્ધતા વધારવા માટે ક્લાઈમેટ ફાઇનાન્સ માટે વર્ગીકરણ. વન-સ્ટોપ લેબર સર્વિસ સોલ્યુશન્સ પ્રદાન કરવા માટે ઈ-શ્રમ પોર્ટલને અન્ય પોર્ટલ સાથે સંકલિત કરવામાં આવશે; આમાં સંભવિત નોકરીદાતાઓ અને કૌશલ્ય પ્રદાતાઓ સાથે નોકરી શોધનારાઓને જોડવા માટેની પદ્ધતિઓનો સમાવેશ થશે. મૂળભૂત સંશોધન અને પ્રોટોટાઈપ ડેવલપમેન્ટ માટે સંશોધન નેશનલ રિસર્ચ ફંડની સ્થાપના કરવામાં આવશે. વિષ્ણુપદ મંદિર કોરિડોર અને મહાબોધિ મંદિર કોરિડોરને વિશ્વ કક્ષાના તીર્થધામ અને પ્રવાસન સ્થળોમાં ફેરવવામાં આવશે.
બિહારના રાજગીરનો વ્યાપક વિકાસ કરવામાં આવશે. નાલંદાને પ્રવાસન કેન્દ્ર તરીકે વિકસાવવામાં આવશે. નાલંદા યુનિવર્સિટી તેના ભવ્ય સ્વરૂપમાં પુનઃજીવિત થશે. સરકાર આગામી 5 વર્ષમાં ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર માટે મજબૂત રાજકોષીય સમર્થન જાળવી રાખવાના પ્રયાસો કરે છે. પીએમ સૂર્ય ઘર મફત વીજળી યોજના હેઠળ 1.28 કરોડથી વધુ નોંધણી અને 14 લાખ અરજીઓ પ્રાપ્ત થઈ છે. AUSC ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરીને 800 મેગાવોટનો ફુલ સ્કેલનો કોમર્શિયલ થર્મલ પ્લાન્ટ સ્થાપવા માટે NTPC અને BHEL વચ્ચેનું સંયુક્ત સાહસ. 30 લાખથી વધુ વસ્તી ધરાવતા 14 મોટા શહેરોમાં ટ્રાન્ઝિટ ઓરિએન્ટેડ ડેવલપમેન્ટ પ્લાન હશે. 1 કરોડ શહેરી ગરીબ અને મધ્યમ વર્ગના પરિવારોને PM આવાસ યોજના અર્બન 2.0 હેઠળ આવરી લેવામાં આવ્યા છે.
