ભારત સરકારે તેની નવી વિદેશી વેપાર નીતિ (નવી FTP) 2023ની જાહેરાત કરી છે. કોમર્સ મિનિસ્ટર પીયૂષ ગોયલે નવી વિદેશી વેપાર નીતિની જાહેરાત કરી હતી, જે ગ્લોબર બિઝનેસમાં મંદી વચ્ચે નિકાસને વેગ આપશે તેવી અપેક્ષા છે. નવી વિદેશ વ્યાપાર નીતિએ 2030 સુધીમાં ભારતની માલસામાન અને સેવાઓની નિકાસને $2 ટ્રિલિયન સુધી લઈ જવાના વિઝન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે. આ 1 એપ્રિલ, 2023 થી અમલમાં આવશે. પીયૂષ ગોયલે જણાવ્યું હતું કે નવી નીતિ રૂપિયામાં વેપારના આંતરરાષ્ટ્રીયકરણ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે.
ઈ-કોમર્સ અને એક્સપોર્ટ હબ પર ફોકસ
ડિરેક્ટોરેટ જનરલ ઓફ ફોરેન ટ્રેડ સંતોષ સારંગીએ જણાવ્યું હતું કે FY2023માં ભારતની કુલ નિકાસ 2021-22માં $676 બિલિયનની સામે $760 બિલિયનને પાર થવાની ધારણા છે. ડાયરેક્ટોરેટ જનરલ ઑફ ફોરેન ટ્રેડે જણાવ્યું હતું કે નાણાકીય વર્ષ 2022-23માં ભારતની નિકાસ $765 બિલિયનને વટાવી જશે. મંત્રાલયે જણાવ્યું હતું કે નવી વિદેશી વેપાર નીતિ પ્રોત્સાહનોમાંથી મુક્તિ માટેના સ્ટેપને ચિહ્નિત કરશે. તે એક્સપોર્ટ કરતા રાજ્યો, જિલ્લાઓ અને ભારતીય મિશન સાથે મળીને એક્સપોર્ટને પ્રોત્સાહન આપવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે. તે બિઝનેસ કરવાની સરળતાને પ્રોત્સાહન આપશે અને ઈ-કોમર્સ અને એક્સપોર્ટ હબ જેવા ઉભરતા સેક્ટર્સ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે.
પેપરલેસ સ્કીમ
નવી વિદેશ નીતિનો ફોકસ ખર્ચમાં ઘટાડો કરીને નિકાસને વધુને વધુ પોસાય તેમ બનાવવા પર છે. નિકાસને પ્રોત્સાહન આપવા માટે જિલ્લાઓ તેમજ રાજ્યોમાં નિકાસ માટે પગલાં લેવામાં આવશે. સરકાર આ માટે નવી યોજનાઓ શરૂ કરશે. સરકાર નિકાસ પ્રોત્સાહન યોજનાઓને સંપૂર્ણપણે પેપરલેસ બનાવશે.
જો કે, નવી નીતિ 2028 સુધીમાં લાગુ થવાની ધારણા હતી, DGFTએ જણાવ્યું હતું. એ પણ કહ્યું કે નવી વિદેશી વેપાર નીતિ માટે કોઈ છેલ્લી તારીખ રહેશે નહીં, જ્યારે જરૂર પડશે ત્યારે તેને અપડેટ કરવામાં આવશે. તેમણે કહ્યું કે વિદેશ મંત્રાલયે વિદેશી મિશન દ્વારા ભારતમાં વેપાર, ટેકનોલોજી અને પર્યટનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે સંપૂર્ણ સમર્થનની ખાતરી આપી છે.
હેન્ડીક્રાફ્ટ કેટેગરીની નિકાસ
નવી નીતિ હેઠળ, ફરિદાબાદ, મુરાદાબાદ, મિર્ઝાપુર અને વારાણસીને અનુક્રમે વસ્ત્રો, હસ્તકલા, હાથથી બનાવેલા કાર્પેટ અને ગાદલા, હેન્ડલૂમ અને હેન્ડીક્રાફ્ટ કેટેગરીની નિકાસ માટે પસંદ કરવામાં આવ્યા છે. આ આ શ્રેણી હેઠળના હાલના 39 નગરો ઉપરાંત છે. ડીજીએફટીએ જણાવ્યું હતું કે નિકાસ લાભો આપવા માટે રૂપિયામાં વેપાર પતાવટ માટે FTPમાં ફેરફાર લાવવામાં આવ્યો હતો. FTP હેઠળ વેપારી વેપાર માટે જોગવાઈ દાખલ કરવામાં આવશે.
નવી વિદેશી વેપાર નીતિના હાઇલાઇટ્સ
1. ભારત હવે તમામ આંતરરાષ્ટ્રીય ટ્રાજેક્શન રૂપિયામાં કરવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે. અત્યારે આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં વેપાર માટે યુએસ ડોલરની જરૂર છે.
2. DGFTએ કહ્યું કે FTP 2023 ઈ-કોમર્સ નિકાસને પ્રોત્સાહિત કરશે, જે 2023 સુધીમાં વધીને $200-300 બિલિયન થવાની ધારણા છે.
3. નવી નીતિ હેઠળ, ડેરી ક્ષેત્રને સરેરાશ નિકાસ જવાબદારી જાળવવામાંથી મુક્તિ આપવામાં આવી છે.
4. નવી નીતિ હેઠળ, કુરિયર સેવાઓ દ્વારા નિકાસની મૂલ્ય મર્યાદા પ્રતિ કન્સાઇનમેન્ટ રૂ. 5 લાખથી વધારીને રૂ. 10 લાખ કરવામાં આવી છે.
5. નવા FTP હેઠળ વેરહાઉસિંગ સુવિધા સાથે નિયુક્ત ઝોન બનાવવામાં આવશે. આને સરળ સ્ટોકિંગ, કસ્ટમ ક્લિયરન્સ અને રિટર્ન પ્રોસેસિંગ સાથે ઈ-કોમર્સ એગ્રીગેટર્સને મદદ કરવા માટે ડિઝાઇન કરવામાં આવશે.
6. પીએમ મેગા ઈન્ટીગ્રેટેડ ટેક્સટાઈલ રિજન અને એપેરલ પાર્ક્સ એડિશનલ સ્કીમ હેઠળ ઘણા ક્ષેત્રોને લાભ આપવાની તૈયારી છે. આ સિવાય સરકારે ડેરી સેક્ટરને પ્રોત્સાહન આપવા માટે સરેરાશ નિકાસની શરતોમાંથી ડેરી સેક્ટરને મુક્તિ આપી છે.
