ભારતના વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે પોતાના જવાબોથી અમેરિકામાં લોકોને અવાક કરી દીધા હતા. મુત્સદ્દીગીરી શું છે તેનો સાચો અર્થ સમજાવ્યો. એસ. જયશંકરે અમેરિકા પણ છોડ્યું ન હતું. અમેરિકાની થિંક ટેન્ક કાર્નેગી એન્ડોમેન્ટ ફોર ઈન્ટરનેશનલ પીસને ભારતના લોકતંત્ર વિશે અમેરિકન નેતાઓના નિવેદનો સાથે સંબંધિત પ્રશ્ન પૂછવામાં આવ્યો હતો.
આ પ્રશ્નના જવાબમાં એસ જયશંકરે અમેરિકનોને કહ્યું કે જ્યારે ભારત તેની આંતરિક બાબતો પર તેમની ટિપ્પણીઓ પર પ્રતિક્રિયા આપે ત્યારે તેમને ખરાબ ન લાગવું જોઈએ. અમેરિકાને વાંધો ન હોવો જોઈએ, તેને ટિપ્પણી કરવાનો પૂરો અધિકાર છે. એવું ન હોઈ શકે કે એક લોકશાહીને બીજા પર ટિપ્પણી કરવાનો અધિકાર હોય અને આ વૈશ્વિક સ્તરે લોકશાહીને પ્રોત્સાહન આપવાનો એક ભાગ છે, પરંતુ જ્યારે અન્ય લોકો આમ કરે છે ત્યારે તે વિદેશી હસ્તક્ષેપ બની જાય છે.
વિદેશી હસ્તક્ષેપ એ વિદેશી હસ્તક્ષેપ છે, પછી ભલે તે કોણ કરે અને ક્યાં થાય. એસ જયશંકરે કહ્યું કે તમને ટિપ્પણી કરવાનો સંપૂર્ણ અધિકાર છે, પરંતુ મને તમારી ટિપ્પણી પર ટિપ્પણી કરવાનો સંપૂર્ણ અધિકાર છે.તેથી જ્યારે હું આ કરું ત્યારે ખરાબ ન અનુભવો. વિદેશ મંત્રીએ કહ્યું કે અમેરિકા અને ભારત વિશ્વના એવા અગ્રણી દેશોમાં સામેલ છે જે લોકશાહી શાસન પ્રણાલી ધરાવે છે. અહીં અમેરિકામાં, આપણી લોકશાહીમાં ઘણા મુદ્દાઓ પર ચર્ચા થાય છે, પરંતુ ઘણી વખત અમેરિકન નેતાઓ ભારતની લોકશાહી વિશે ટિપ્પણી કરે છે. તેમણે કહ્યું કે વિશ્વ ખૂબ જ વૈશ્વિક બની ગયું છે અને પરિણામે કોઈપણ દેશની રાજનીતિ તે દેશની રાષ્ટ્રીય સીમાઓમાં રહે તે જરૂરી નથી.
આ જ કાર્યક્રમમાંજોડાયેલા એક સવાલના જવાબમાં એસ જયશંકરે કહ્યું કે ચીન સાથે અમારા સંબંધોની લાંબી વાર્તા છે, પરંતુ ટૂંકમાં, સરહદ પર શાંતિ અને સ્થિરતા જાળવવા માટે અમારી વચ્ચે સમજૂતીઓ છે. ચીને આ કરારોનું ઉલ્લંઘન કર્યું છે. અમારા દળો આગળની લાઈનો પર તૈનાત હોવાથી તણાવ સર્જાઈ રહ્યો છે. જ્યાં સુધી ફ્રન્ટલાઈન જમાવટનો ઉકેલ ન આવે ત્યાં સુધી તણાવ ચાલુ રહેશે.તેમણે કહ્યું કે જો તણાવ ચાલુ રહેશે તો તેની અસર અન્ય સંબંધો પર પણ પડશે. આ જ કારણ છે કે છેલ્લા ચાર વર્ષથી અમારા સંબંધો સારા નથી રહ્યા. મંત્રીને ચીન સાથેના તણાવ વિશે તેમજ ચીન ભારત સાથેના વેપાર સંબંધોમાં દરેક દેશને પાછળ છોડી દેવા અંગે પૂછવામાં આવ્યું હતું.
જયશંકરે કહ્યું કે જ્યારે વેપારની વાત આવે છે ત્યારે વૈશ્વિક સ્તરે વૈશ્વિક ઉત્પાદનમાં ચીનનો હિસ્સો લગભગ 31-32 ટકા છે. આવું એટલા માટે થયું છે કારણ કે, ઘણા દાયકાઓથી, આંતરરાષ્ટ્રીય વ્યાપાર (જે મુખ્યત્વે પશ્ચિમની આગેવાની હેઠળ છે) એ પરસ્પર લાભ માટે ચીન સાથે સહકાર કરવાનું પસંદ કર્યું છે.રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ પર એસ જયશંકરે કહ્યું કે ભારત માને છે કે દેશો વચ્ચેના મતભેદો અથવા વિવાદોને યુદ્ધ દ્વારા ઉકેલી શકાય નહીં. અમને નથી લાગતું કે યુદ્ધના મેદાનમાંથી કોઈ નિર્ણાયક પરિણામ આવશે. તેમણે કહ્યું કે ભારતે આ મામલે વાતચીત શરૂ કરી છે. વડાપ્રધાન મોદી અને યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ ઝેલેન્સકી તાજેતરમાં જ મળ્યા હતા. જયશંકરે કહ્યું કે અમે ખૂબ જ સમજી વિચારીને કામ કરી રહ્યા છીએ. અમે આમાં અતિશયોક્તિ નથી કરી રહ્યા.અમારો પ્રયાસ છે કે સંવાદ ચાલુ રહે, બંને પક્ષોના મંતવ્યો એકબીજા સુધી પહોંચાડે અને ઈમાનદારીથી કામ કરે. આ યુદ્ધ ત્રીજા વર્ષમાં પ્રવેશી ચૂક્યું છે અને આજે દુનિયામાં બહુ ઓછા દેશો એવા છે જે આ બંને દેશોમાં જઈ શકે, બંને નેતાઓ સાથે વાત કરી શકે અને પછી એકબીજાની પાસે જઈને મંત્રણાને આગળ લઈ જઈ શકે
