પહેલગામમાં થયેલો હુમલો છેલ્લા 6 વર્ષમાં કાશ્મીરમાં થયેલો સૌથી મોટો આતંકવાદી હુમલો છે. આ પહેલા પુલવામામાં થયેલા આતંકવાદી હુમલામાં 40 જવાનો શહીદ થયા હતા. ધ રેઝિસ્ટન્સ ફ્રન્ટ એટલે કે TRFએ આ હુમલાની જવાબદારી લીધી છે. આ આતંકવાદી સંગઠન લશ્કર-એ-તૈયબાનું એક પ્રોક્સી સંગઠન છે. તેના સુપ્રીમ કમાન્ડર શેખ સજ્જાદ ગુલ છે. શ્રીનગરમાં જન્મેલા શેખ સજ્જાદ હાલમાં પાકિસ્તાનમાં છે.
છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં, કાશ્મીર ટાઇગર (KT), ધ રેઝિસ્ટન્સ ફ્રન્ટ (TRF) એ જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં થયેલા તમામ નાના-મોટા હુમલાઓની જવાબદારી લીધી છે. લગભગ 20 વર્ષ સુધી, જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં ત્રણ આતંકવાદી સંગઠનો જૈશ-એ-મોહમ્મદ, લશ્કર-એ-તૈયબા અને હિઝબુલ મુજાહિદ્દીન સૌથી વધુ સમાચારમાં રહ્યા. 2019 પછી, આ આતંકવાદી જૂથોએ પ્રોક્સી નામોનો ઉપયોગ કરવાનું શરૂ કર્યું. જમ્મુ અને કાશ્મીર પોલીસના ભૂતપૂર્વ ડીજીપી એસપી વૈદના મતે, પાકિસ્તાનની ગુપ્તચર એજન્સી આઈએસઆઈ દુનિયાને બતાવવા માંગે છે કે કાશ્મીરના સ્થાનિક લોકો આઝાદી માટે લડી રહ્યા છે, પરંતુ આ બિલકુલ ખોટું છે. જમ્મુમાં થઈ રહેલી આતંકવાદી પ્રવૃત્તિઓમાં જમ્મુના કોઈ સ્થાનિક આતંકવાદી નથી, તેમાંના મોટાભાગના વિદેશી આતંકવાદીઓ છે.
એસપી વૈદ્ય કહે છે કે 90ના દાયકામાં કાશ્મીરમાં આતંકવાદ દરમિયાન ઘણા સ્થાનિક લોકો તાલીમ માટે પાકિસ્તાન ગયા હતા. બાદમાં તેઓ પાછા ન ફર્યા અને ત્યાં જ સ્થાયી થયા. આવા લોકોનું હજુ પણ જમ્મુમાં નેટવર્ક છે. ઓવર ગ્રાઉન્ડ વર્કર્સ નેટવર્ક બનાવવા માટે આવા લોકોની મદદ લેવામાં આવી રહી છે. જમ્મુમાં થયેલા આ આતંકવાદી હુમલા સ્થાનિક લોકોની મદદ વિના શક્ય નથી. ભૂતપૂર્વ ડીજીપી એસપી વેદ કહે છે, ‘આ હુમલો સંપૂર્ણ આયોજન સાથે કરવામાં આવ્યો છે.’ આ પાકિસ્તાનના ઈશારે કરવામાં આવ્યું છે. કાશ્મીરમાંથી કલમ 370 હટાવ્યા પછી, પરિસ્થિતિ સામાન્ય થઈ ગઈ છે, તેને ખલેલ પહોંચાડવા માટે આ હુમલો કરવામાં આવ્યો છે. ‘આ હુમલા પાછળ લશ્કર-એ-તૈયબાનો હાથ છે. તે પાકિસ્તાનથી કાર્યરત છે. આજકાલ કાશ્મીરમાં 90% આતંકવાદીઓ પાકિસ્તાનથી આવી રહ્યા છે. પહેલા સ્થાનિક આતંકવાદીઓ હતા, તેથી તેઓ પ્રવાસીઓ પર હુમલો કરતા નહોતા. તેઓ જાણે છે કે સ્થાનિક લોકોનો ધંધો ઠપ્પ થઈ જશે. પાકિસ્તાની આતંકવાદીઓ અને પાકિસ્તાનને કાશ્મીરના લોકો પ્રત્યે કોઈ સહાનુભૂતિ નથી.
જમ્મુ અને કાશ્મીરમાં સક્રિય આતંકવાદી જૂથો
ધ રેઝિસ્ટન્સ ફ્રન્ટ (TRF): આ સંગઠન 2019માં અસ્તિત્વમાં આવ્યું હતું. સરકાર માને છે કે તે લશ્કર-એ-તૈયબાનું એક પ્રોક્સી આતંકવાદી સંગઠન છે. સૈનિકો અને નાગરિકોની હત્યા કરવા ઉપરાંત, આ આતંકવાદી સંગઠન સરહદ પારથી ડ્રગ્સ અને હથિયારોની દાણચોરીમાં પણ સામેલ રહ્યું છે. જમ્મુ અને કાશ્મીરના આતંકવાદી સંગઠનોમાં ‘ધ રેઝિસ્ટન્સ ફ્રન્ટ’ (TRF) એક નવું નામ છે. 2019માં જમ્મુ અને કાશ્મીરમાંથી કલમ 370 દૂર કર્યા પછી TRFની પ્રવૃત્તિઓમાં વધારો થયો છે. સુરક્ષા નિષ્ણાતો કહે છે કે સરહદ પારથી ISI હેન્ડલર્સે લશ્કર-એ-તૈયબાની મદદથી TRF ઉભું કર્યું હતું. ભૂતપૂર્વ ડીજીપી એસપી વેદના મતે, ટીઆરએફમાં કંઈ નવું નથી, ફક્ત જૈશ અને લશ્કરના કેડરોને નવું નામ આપવામાં આવ્યું છે. ISIની રણનીતિ મુજબ આ નામો બદલાતા રહે છે. 1990માં જમ્મુ અને કાશ્મીર લિબરેશન ફ્રન્ટની રચના થયા પછી પહેલી વાર કોઈ આતંકવાદી સંગઠનને બિન-ઈસ્લામિક જાહેર કરવામાં આવ્યું છે.
પીપલ્સ એન્ટી ફાસિસ્ટ ફ્રન્ટ (PAFF): આ જૈશ-એ-મોહમ્મદનું એક પ્રોક્સી આતંકવાદી સંગઠન છે. આ પણ 2019માં બનાવવામાં આવ્યું હતું. તે કાશ્મીરમાં યુવાનોને આતંકવાદી જૂથોમાં ભરતી કરવાનું અને તેમને શસ્ત્રોની તાલીમ આપવાનું કામ કરે છે. તે સુરક્ષા દળો, નેતાઓ અને લોકોને ધમકાવતો રહે છે.
જમ્મુ અને કાશ્મીર ગઝનવી ફોર્સ (JKGF): આ જૂથની રચના 2020માં કરવામાં આવી હતી. તેનું કામ લશ્કર અને જૈશ જેવા વિવિધ આતંકવાદી સંગઠનોના કેડરનો ઉપયોગ કરીને આતંકવાદી પ્રવૃત્તિઓ કરવાનું છે.
કાશ્મીર ટાઈગર્સ (KT): કાશ્મીર ટાઈગર્સ પણ જૈશ-એ-મોહમ્મદનું એક પ્રોક્સી આતંકવાદી જૂથ છે. 8 જુલાઈ 2024ના રોજ કઠુઆમાં થયેલા હુમલાની જવાબદારી કાશ્મીર ટાઈગર્સે લીધી હતી. કઠુઆથી લગભગ 150 કિમી દૂર બિલ્લાવરના માશેદી ગામમાં આતંકવાદીઓએ સેનાના ટ્રક પર હુમલો કર્યો હતો. આ હુમલામાં 22 ગઢ
